Δευτέρα 15 Φεβρουαρίου 2016

«Αναζητώ πάντα την ευρύτερη εικόνα»

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Ο Θωμάς Συμεωνίδης με το πρώτο του μυθιστόρημα Γίνε ο ήρωάς μου! (εκδ. Γαβριηλίδη) επιχειρεί να προσεγγίσει, μέσω μιας αλληγορικής συνθήκης, το ζήτημα της εξουσίας, της προσωπικής αλήθειας, της ενοχής και των ορίων του μυαλού του κεντρικού του ήρωα. Ένα φιλόδοξο μυθιστόρημα το οποίο δίνει το στίγμα για τη μετέπειτα πορεία του Συμεωνίδη. Με σπουδές στο Παρίσι και με γνήσια αγάπη για τη λογοτεχνία και τις Τέχνες, ο Συμεωνίδης ετοιμάζει να εκδώσει μεταφράσεις του Beckett, ένα θεατρικό έργο καθώς και ένα δεύτερο μυθιστόρημα.

Τι απαντάτε σε όσους θα πουν: ακόμη ένας συγγραφέας; Τι το καινούργιο φέρνει;
Έχουμε ανάγκη από νέους συγγραφείς και κυρίως έχουμε ανάγκη από νέους και καλούς συγγραφείς. Ιδανικά λοιπόν, αυτό το καινούριο το οποίο φέρνει ένας συγγραφέας είναι η δική του ιδιαίτερη φωνή, η δική του αλήθεια, η δική του άποψη για τη λογοτεχνία και τον κόσμο.

Με ποια λόγια θα συστήνατε το βιβλίο σας σε κάποιον που δεν γνωρίζει τίποτε για σας;
To Γίνε ο ήρωάς μου! είναι στο μεγαλύτερο μέρος του ο μονόλογος ενός ανώνυμου αφηγητή ο οποίος, με τη μορφή απολογίας κυρίως, προσπαθεί να προσδιορίσει τα όρια της δικής του ευθύνης για τον θάνατο ενός νέου ανθρώπου που νοσηλεύεται στον «Οργανισμό». Το έργο καταφεύγει ως ένα βαθμό στην αλληγορία, σε μια προσπάθεια να ιχνογραφηθεί το γενικότερο υπόβαθρο πάνω στο οποίο δομείται το εκάστοτε πλέγμα εξουσίας και, κυρίως, να διαφανούν τα σημεία φυγής των παθογενειών που αναπτύσσονται. Ο «Οργανισμός» βρίσκεται στην Ελλάδα και από αυτή την άποψη το έργο μπορεί να θεωρηθεί και ως μία απόπειρα προσέγγισης του υποστρώματος της σημερινής συγκυρίας με έμφαση στο ζήτημα των ορίων ανάμεσα στην ατομική και τη συλλογική ευθύνη, στη δυσκολία αποκατάστασης μίας ορθής γνώσης για τα γεγονότα και την πραγματικότητα που περιβάλλει τον καθένα, στους τρόπους με τους οποίους, νέοι άνθρωποι και μη, ταπεινώνονται, περιθωριοποιούνται, αποπροσωποποιούνται.

Επίσης, το βιβλίο, μέσα από τον τρόπο με τον οποίο έχει δομηθεί, επιχειρεί να διατυπώσει έναν κανόνα ζωής. Ωστόσο, τόσο η αμφιβολία, όσο και η αμφισημία, διατρέχουν το σύνολο της αφήγησης σε μια προσπάθεια αποφυγής της ιδεολογικής φόρτισης και κυρίως της βαθύτερης λογικής που βρίσκεται στον πυρήνα φαινομένων και εκδηλώσεων μηδενισμού, φανατισμού, δογματισμού και βίας. Αυτό το ζήτημα της ισορροπίας ανάμεσα στη διατύπωση ενός κανόνα ζωής και τη διατήρηση της αμφιβολίας, αποτυπώνεται με έναν πολύ διαυγή τρόπο, σε έναν στίχο του Tranströmer: «Το βάθος που θέλει να μπει στους ανθρώπους δίχως να δείξει το πρόσωπό του». Στο Γίνε ο ήρωάς μου! λοιπόν, προσπάθησα να προσεγγίσω (και να αναδείξω) και τα δύο στοιχεία που αναφέρει ο Tranströmer: «το βάθος που θέλει να μπει στους ανθρώπους», αλλά και «το πρόσωπό του».

Η αναζήτηση του προσωπικού μου στίγματος ήταν μία μακρά διαδικασία, η οποία μπορεί να συνοψιστεί στην προσπάθεια δημιουργίας ενός υπόβαθρου που θα μου επέτρεπε μία καλύτερη κατανόηση όχι απλά της λογοτεχνίας, αλλά της τέχνης γενικότερα, καθώς και των τρόπων με τους οποίους δομείται και λειτουργεί η αισθητική εμπειρία.

Πείτε μας δυο λόγια για το νεότευκτο «συγγραφικό σας εργαστήρι».
Μου αρέσει πολύ η ανάγνωση και αυτό από πολύ μικρή ηλικία. Άρχισα όμως να γράφω συστηματικά, όταν συνειδητοποίησα τις πραγματικές δυνατότητες που παρέχει η λογοτεχνία για έκφραση και αναστοχασμό. Ωστόσο, η αναζήτηση του προσωπικού μου στίγματος ήταν μία μακρά διαδικασία, η οποία μπορεί να συνοψιστεί στην προσπάθεια δημιουργίας ενός υπόβαθρου που θα μου επέτρεπε καλύτερη κατανόηση όχι απλώς της λογοτεχνίας, αλλά της τέχνης γενικότερα, καθώς και των τρόπων με τους οποίους δομείται και λειτουργεί η αισθητική εμπειρία. Πιστεύω ότι η διαδικασία της γραφής απαιτεί μεγάλη αυτοσυγκέντρωση και πρόκειται για μοναχική εργασία στο εσωτερικό ενός κόσμου που δομεί ο συγγραφέας. Ωστόσο, αυτός ο κόσμος οφείλει να επικοινωνεί με πολλούς άλλους και ο ίδιος ο συγγραφέας να έχει μία ουσιαστική συμμετοχή σε όσα συμβαίνουν γύρω του.

Ο δρόμος προς την έκδοση για τους νέους συγγραφείς συνήθως δεν είναι σπαρμένος με ροδοπέταλα. Ποια είναι η δική σας ιστορία;
Η αλήθεια είναι ότι δυσκολεύτηκα αρκετά. Αλλά δεν ξέρω αν θα είχε νόημα να μπω σε λεπτομέρειες. Η δυσκολία στη ζωή είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση, και το ίδιο πιστεύω ότι ισχύει όταν θέλει κάποιος να εκδώσει το πρώτο του βιβλίο. Προσπαθώ να βλέπω πάντα την ευρύτερη εικόνα και αισθάνομαι χαρά, αλλά και μεγάλη ευθύνη, που κατάφερα να κάνω τα πρώτα μου βήματα σε αυτόν τον καινούριο δρόμο, παρά τις δυσκολίες. Θέλω να τονίσω όμως ότι είχα πάντα πίστη. Όχι μία πίστη αφηρημένη, αλλά μία πίστη βασισμένη στη δουλειά που έκανα όλα αυτά τα χρόνια, πίστη στις δυνατότητες μου, αλλά και πίστη στην ίδια τη ζωή. Νομίζω ότι ο Ίμρε Κέρτες, στοΜυθιστόρημα ενός ανθρώπου δίχως πεπρωμένο, εκφράζει αυτή την πίστη στη ζωή με τον καλύτερο τρόπο: «Το κυριότερο είναι να μην χάσεις τον έλεγχο του εαυτού σου: με κάποιον τρόπο κάτι θα γίνει, γιατί δεν έχει συμβεί ποτέ να μη γίνεται με κάποιον τρόπο κάτι».

* Ο ΚΩΣΤΑΣ ΑΓΟΡΑΣΤΟΣ είναι δημοσιογράφος.