Δευτέρα 30 Νοεμβρίου 2015

ΑΥΤΟ ΕΔΩ ΕΙΝΑΙ ΝΕΡΟ

Επιμέλεια: Λεωνίδας Καλούσης

Αυτή την εβδομάδα το βιβλίο Αυτό εδώ είναι νερό του David Foster Wallace, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κριτική.

Λίγα λόγια για το βιβλίο

Η πρόσκληση συγγραφέων, διανοούμενων, ανθρώπων που έχουν «κάτι να πουν» στις τελετές αποφοίτησης των αμερικανικών Πανεπιστημίων έχει γίνει ένα είδος παράδοσης που έχει πλέον δώσει κι ορισμένα αρκετά δημοφιλή κείμενα. Η συνθήκη είναι πράγματι ερεθιστική: ο ομιλητής θα πρέπει να «κατέβει» από το ύψος της κοινωνικής του θέσης και να μιλήσει με απλά λόγια σε νέους ανθρώπους που έχουν μόλις ολοκληρώσει τις σπουδές τους σε ένα αντικείμενο που συχνά, όπως είναι κι αυτή η περίπτωση, έχει να κάνει με τις τέχνες ή τις ανθρωπιστικές επιστήμες. Ο άνθρωπος που είχε την προωθημένη σκέψη να καλέσει έναν συγγραφέα σαν τον Ουάλας για μια τέτοια ομιλία δεν θα μπορούσε βέβαια να φανταστεί ότι τρία χρόνια αργότερα θα έβαζε τέλος στη ζωή του και πως η πράξη αυτή θα χάριζε στη συγκεκριμένη ομιλία μια εντελώς αναπάντεχη δημοφιλία μεταξύ των αναγνωστών του συγγραφέα. Η ουσία είναι ότι ο 43χρονος τότε Ουάλας εμφάνισε ένα πρόσωπο ταπεινότητας και χαμηλών τόνων που εκπλήσσει. Από την ομιλία του απουσιάζουν οι μεγαλοστομίες, οι προτροπές, τα μεγάλα λόγια. Διαφαίνεται ένας σεμνός και ευαίσθητος άνθρωπος που ενσαρκώνει ο ίδιος, μέσα από το ύφος του, το βαθύτερο νόημα του διδάγματός του. Εστιάζει κυρίως στην ιδέα του αναστοχασμού, της ικανότητας δηλαδή του σκεπτόμενου ανθρώπου να σκέφτεται και να εξετάζει κριτικά το περιβάλλον του και τον εαυτό του μέσα σε αυτό, συνακόλουθα με την σκέψη ότι η ψυχική γενναιοδωρία και η δοτικότητα ωφελεί τελικά και αυτόν που δίνει και όχι μόνο τους αποδέκτες της.

Το επίμετρο του μεταφραστή Κώστα Καλτσά προσθέτει ενδιαφέρουσες πτυχές στον ορίζοντα ανάγνωσης της ευσύνοπτης ομιλίας.

Ποιος είναι ο συγγραφέας

Ο Ντέιβιντ Φόστερ Ουάλας (1962-2008), γεννήθηκε στo Ithaca της Ν. Υόρκης. Σπούδασε αγγλική γλώσσα και φιλοσοφία στο Amherst College (1985), δημιουργική γραφή στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα (1987), και παρακολούθησε μεταπτυχιακά μαθήματα φιλοσοφίας στο Χάρβαρντ, χωρίς να τελειώσει τις σπουδές του. Αργότερα δίδαξε ο ίδιος δημιουργική γραφή στο Illinois State University και στο Κολέγιο Pomona, στο Claremont της Καλιφόρνια. Έγινε γνωστός στη λογοτεχνία με τα σκοτεινά, ευφάνταστα αφηγήματά του The Broom of the System (μυθιστόρημα, 1987), Girl with Curious Hair (ιστορίες, 1989), Infinite Jest (μυθιστόρημα, 1996), Brief Interviews with Hideous Men (ιστορίες, 1999) και Oblivion (ιστορίες, 2004), που έκαναν ένα μέρος των κριτικών να τον θεωρήσουν τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα στον Thomas Pynchon, τον Don DeLillo και τους μεταμοντέρνους συγγραφείς της νεώτερης γενιάς. Δημοσίευσε, επίσης, δοκίμια όπως το Everything and More: A Compact History of Infinit (2003), μια συνοπτική ιστορία της μαθηματικής έννοιας του απείρου. Έχει τιμηθεί μεταξύ άλλων, με τα βραβεία MacArthur Fellowship, Lannan, το βραβείο Aga Khan του περιοδικού The Paris Review κ.ά. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του υπέφερε από κατάθλιψη. Στις 12 Σεπτεμβρίου του 2008, στα 46 του χρόνια, βρέθηκε κρεμασμένος στο γκαράζ του σπιτιού του.

Απόσπασμα από το βιβλίο

«Το πραγματικά σημαντικό είδος ελευθερίας έχει να κάνει με την προσοχή και την επίγνωση, την πειθαρχία και την προσπάθεια, και την ικανότητα να νοιάζεσαι αληθινά για τους άλλους και να θυσιάζεσαι γι' αυτούς, ξανά και ξανά, με αναρίθμητους ασήμαντους, αφανείς και διόλου ελκυστικούς τρόπους, κάθε μέρα.» (σ. 126)