Κυριακή 14 Δεκεμβρίου 2014

Επιτέλους, η εποχή δεν σηκώνει άλλο νεοφιλελευθερισμό. Ας κυβερνήσουν οι σοσιαλδημοκράτες.
Στον Κώστα Κατσουλάρη
Στα 78 του χρόνια, με σχεδόν μισό αιώνα να έχει περάσει από το πρώτο του βιβλίο, «Τα μηχανάκια», το πεζογραφικό έργο του Μένη Κουμανταρέα δύσκολα συγκρίνεται σε όγκο και πλούτο με άλλου εν ζωή Έλληνα συγγραφέα.


 Έχει μεταφραστεί σε κάμποσες γλώσσες, κι έχει κι ο ίδιος μεταφράσει σημαντικά βιβλία, κυρίως αμερικανικής πεζογραφίας. Σε λίγες μέρες κυκλοφορεί από τον «Κέδρο» η νουβέλα «Σ’ ένα στρατόπεδο άκρη στην ερημιά», μια αλληγορική ιστορία με ήρωα έναν αγγελικό στην όψη στρατιώτη, ο οποίος επιλέγεται από τη γυναίκα του διοικητή του για να φιλοτεχνήσει το πορτρέτο του.
Κύριε Κουμανταρέα, τι προσδοκίες έχετε από την πολιτική κατάσταση σήμερα στην Ελλάδα; Ορισμένοι λένε ότι με τις εκλογές δεν αλλάζει τίποτε κι ότι πρέπει ο κόσμος να βγει στους δρόμους, αν θέλουμε πραγματική αλλαγή.
Επιτέλους, η εποχή δεν σηκώνει άλλο νεοφιλελευθερισμό. Ας κυβερνήσουν οι σοσιαλδημοκράτες.
Ελπίζω ότι, όταν θα διαβάζετε αυτές τις γραμμές, θα έχουν φύγει οι άνθρωποι που κυβερνούσαν επί πεντέμισι χρόνια (σ.σ. βρισκόμαστε λίγο πριν από τις βουλευτικές εκλογές του 2009). Μιλώ όχι από πολιτική σκοπιά, αλλά από καθαρά κοινωνική. Τα δικά μου χνώτα, τουλάχιστον, δεν ταίριαζαν με τα δικά τους. Και δεν πιστεύω στην απλουστευτική λογική ότι και τα δύο μεγάλα κόμματα είναι το ίδιο. Πρόκειται για μια άλλη πάστα ανθρώπων, κι αυτό κάνει τη διαφορά. Επιτέλους, η εποχή δεν σηκώνει άλλο νεοφιλελευθερισμό. Ας κυβερνήσουν οι σοσιαλδημοκράτες. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ευεξία ούτε για τον φτωχό κόσμο, αλλά ούτε και για μας τους ανθρώπους που γράφουμε. Απλά νιώθουμε πιο κοντά. Ελπίζουμε, όπως όλος ο κόσμος. Τώρα, για να βγει ο κόσμος στους δρόμους, όπως λέτε, έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε ακόμα. Χαϊδεύουμε τον καπιταλισμό κι εκείνος γουργουρίζει ευχαριστημένος. Προς τα πού να κοιτάξω; Ακόμα και η Κίνα, που από μικρός ακούω ότι είναι η ανερχόμενη δύναμη, είναι μια χώρα καπιταλιστική ντυμένη με κομμουνιστική λεοντή. Νομίζω ότι θα υπάρξει μια μεγάλη αναταραχή, εξέγερση ή κάτι παρόμοιο μέσα στον 21ο αιώνα. Ένας κομμουνισμός από την ανάποδη.
Σ’ αυτό το περιβάλλον ρευστότητας και συμπίεσης του μέσου γούστου προς τα κάτω, συχνά οι συγγραφείς λένε ότι αισθάνονται αδύναμοι με την τέχνη τους, σαν να πηγαίνουν στον πόλεμο με ξύλινα σπαθιά. Εσείς; 
Και τι πειράζουν τα ξύλινα σπαθιά; Ανέκαθεν οι συγγραφείς ήμασταν αδύναμη πάστα, κάτι σύμφυτο με την ιδιότητα του λογοτέχνη. Δον Κιχώτες της ποίησης και της πεζογραφίας. Όμως, η δύναμη της λογοτεχνίας είναι ύπουλη και διαβρωτική. Αν δεν αλλάζουμε τον κόσμο, τουλάχιστον κρατάμε το μυαλό του ξύπνιο. Δεν είναι λίγο αυτό. 
Ο Τσίρκας είπε: «Ένα καλό βιβλίο ποτέ δεν γράφεται από έναν μόνο άνθρωπο… Χρειάζεται πάντα ένα ζωντανό αντηχείο για να κανονίζεις, σύμφωνα με τις αντιδράσεις του, την πορεία σου». Ο Ταχτσής επίσης είχε εκφράσει κάτι παρόμοιο: «Για να γραφτεί ένα μυθιστόρημα, δεν φτάνει […] το ταλέντο ενός ανθρώπου: πρέπει να έχει δουλέψει πολύ καιρό […] ολόκληρη η φυλή». Σας απασχόλησε ποτέ αυτή η προβληματική;
Ανέκαθεν οι συγγραφείς ήμασταν αδύναμη πάστα, κάτι σύμφυτο με την ιδιότητα του λογοτέχνη. Δον Κιχώτες της ποίησης και της πεζογραφίας.
Δεν ξέρω αν αυτό μ’ απασχόλησε, τουλάχιστον όπως ωραία το διατυπώνουν ο Τσίρκας και ο Ταχτσής, ο καθένας με τον δικό του τρόπο. Ξέρω όμως ότι χωρίς την παράδοση πίσω μου νιώθω ανάπηρος. Παράδοση γραπτή και προφορική. Λογοτεχνική και ιστορική. Όπως ξέρω ότι η κοινωνία μέσα στην οποία γράφω μ’ επηρεάζει θετικά ή αρνητικά. Οπωσδήποτε, όταν γράφει κανείς, νιώθει μόνος. Η σιωπή μέσα από την οποία ξεπετάγονται οι λέξεις είναι εκκωφαντική.
Πώς σκέφτεστε το ζήτημα της λογοτεχνικής επίδρασης; Μπορούμε να εντοπίσουμε τις επιρροές μας με ακρίβεια ή μήπως πρόκειται για εκ των υστέρων «κατασκευές»;
Η επίδραση είναι αναπόσπαστο συστατικό της τέχνης. Γράφουμε στην αρχή όπως έγραφαν οι προηγούμενοι. Παπαγαλάκια και μαγνητοφωνάκια. Πολύ λίγοι σε κάθε γενιά βρίσκουν τη δική τους φωνή. Κι αυτό απαιτεί μεγάλη προσπάθεια, ηθική και πρακτική. Τότε αντιδρούμε σ’ αυτούς που μας δίδαξαν ζωογόνα και δημιουργικά. Από αυτήν την άποψη, ισχύει και το ρητό: ουδείς πιο αγνώμων από τον ευεργετηθέντα. 
Διαβάζετε νέους συγγραφείς, κι έχετε μάλιστα κατά καιρούς ενισχύσει αρκετούς από αυτούς. Βλέπετε στα βιβλία τους κάποιου είδους συνέχεια ή μήπως οι νεότερες γενιές, με τις τόσο πολύπλευρες επιρροές τους (σινεμά, κόμικ, διαβίωση στο εξωτερικό κ.ά.), δεν αποτελούν πια μέρος καμιάς παράδοσης;
Η λογοτεχνία μπορεί να μιλά για πόρνες, αλλά δεν είναι η ίδια πόρνη.
Στη γενιά του ’80 μπορούσα να διακρίνω ακόμα κάποια επίδραση δική μας, κι επομένως μια συνέχεια, όπως το θέτετε. Ο Ταχτσής μάλιστα κάποτε με χαρακτήρισε «μέντορα». Όμως, μη νομίζετε, κι εμείς βλέπαμε πολύ σινεμά και ταξιδεύαμε. Μπορεί να μη διαβάζα με κόμικ, όμως δεν αντιγράφαμε τη ζωή στη Νέα Υόρκη ή στο Λονδίνο. Ούτε είχαμε τόσο εύκολες τις λέξεις. Ο Άρης Αλεξάνδρου σ’ έναν στίχο του λέει: «Με τις λέξεις να είσαι πολύ προσεχτικός / όπως είσαι ακριβώς μ’ έναν βαριά τραυματισμένο που κουβαλάς στον ώμο». Σε πολλούς νέους λείπει η βάσανος, το μεράκι. Υπερισχύει η υπεροψία, η σιγουριά κι η δίψα γι’ αναγνώριση. Η λογοτεχνία μπορεί να μιλά για πόρνες, αλλά δεν είναι η ίδια πόρνη. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχουμε κάποιους ιδιαίτερα προικισμένους νέους συγγραφείς. Θα έλεγα μάλιστα περισσότερους αριθμητικά από παλιά. Να είναι άραγε αυτό το «αριθμητικά» που εμποδίζει να ξεχωρίσουμε έναν ή δύο εξ αυτών; Ίσως είναι νωρίς ακόμα.
Τα τελευταία χρόνια υπάρχει η αίσθηση ότι όλο και περισσότερο η Ιστορία διεισδύει στα γραπτά σας, είτε πρόκειται για τη μικρο-ιστορία (π.χ. «Η γυναίκα που πετάει») είτε για την Ιστορία σε μεγαλύτερη κλίμακα (π.χ. «Το show είναι των Ελλήνων»). Νιώθετε σήμερα εντονότερα από άλλοτε την ανάγκη να στηρίζεστε σε «πραγματικά γεγονότα»; 
Το ίδιο το γραπτό είναι πιο έξυπνο από τον συγγραφέα του.
Αυτό που λέτε είναι αλήθεια. Όμως, ως εδώ. Η Ιστορία είναι ωκεανός αδιάβατος κι εγώ νιώθω πια να πνίγομαι μέσα στο πραγματολογικό υλικό. Το όνειρό μου είναι σ' επόμενα έργα –όσα υπάρξουν και εάν υπάρξουν– ν' αντλώ μόνο από τη φαντασία μου, τα βιώματά μου και τον άμεσο περίγυρο. Χωρίς κατ’ ανάγκη να κάνω αυτοβιογραφία. Αρκετά μ’ αυτή. Δεν μας ενδιαφέρουν τα εσώψυχα των συγγραφέων, παρά μόνο στο μέτρο που αυτά αγγίζουν τον κοινό παρονομαστή. 
Σε λίγες μέρες κυκλοφορεί το καινούργιο βιβλίο σας. Με δυο λόγια; 
Η μικρή αυτή νουβέλα γράφτηκε κατόπιν παραγγελίας, για να πάνε τα δικαιώματά μου –τουλάχιστον των πρώτων εκδόσεων– στην οργάνωση «Κάνε μια ευχή», για το άρρωστο παιδί. Όχι, δεν είναι μια νουβέλα για παιδιά. Είναι όμως κατά κάποιο τρόπο παραμύθι. Δεν έχει νόημα να πω περισσότερα. Τα βιβλία γράφονται για να διαβάζονται και όχι για να τα περιγράφουμε. Το ίδιο το γραπτό είναι πιο έξυπνο από τον συγγραφέα του.
Κώστας Κατσουλάρης, Αθήνα, Σεπτέμβριος 2009.
Για περισσότερα άρθρα κάντε κλικ εδώ

ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ ΟΛΟΥΣ ΣΑΣ 

Σας  προτείνουμε με ένα ΚΛΙΚ ΣΤΙΣ ΦΩΤΟ

 ΠΗΓΗ
ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΞΟΔΟΥΣ  

 ΠΗΓΗ JHD PHGH PHHG

ΓΙΑ ΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ
 PHGH

ΓΙΑ ΓΛΥΚΕΣ ΑΠΟΛΑΥΣΕΙΣ

 ΠΗΓΗ πηγη ΠΗΓΗ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

 phgh
ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ
 ΠΗΓΗ ΠΗΓΗ πηγη ΠΗΓΗ

ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΑ
 ΠΗΓΗ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΔΥΣΗ 
 ΠΗΓΗ


0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ ΣΤΟΝ ΑΤΤΙΚΟ ΣΦΥΓΜΟ




Οι Ειδήσεις της Ημέρας από την εφημερίδα Σφυγμός ....Συνεχείς ενημέρωση

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ ΣΤΟΝ .....ΣΦΥΓΜΟΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ




ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ ΣΤΟΝ ΣΦΥΓΜΟ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ




Από το Blogger.

Followers

Translate

ΠΡΩΤΟΣΕΛΙΔΟ

Το Κ.Ε.Ε.Π.Ε.Α. «Ορίζοντες» ανοίγει τα φτερά του και μας υποδέχεται όλους...

Στηρίζουμε, δείχνουμε την αγάπη μας, επιλέγοντας από την πλούσια γκάμα γιορτινών δώρων   απ’   το σχολείο μας    Σε μια χρονιά με πρωτόγνωρε...

ΣΦΥΓΜΟΣ TV ...Εταιρεία ΜΜΕ...δημοσιογραφικής κάλυψης