Τρίτη 14 Ιουνίου 2016

Οι κομμουνιστές πρέπει να παλέψουν αποφασιστικά και μεθοδικά ενάντια στον ιμπεριαλισμό.

Συνέντευξη παραχώρησε ο Μάκης Παπαδόπουλος, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, υπεύθυνος της Ιδεολογικής Επιτροπής, στο περιοδικό «Μπογιούν Εγμέ» και στο «International Communist Press»(ICP).

Παραθέτουμε το κείμενο της συνέντευξης όπως δόθηκε στα ελληνικά.

ICP: Ήρθατε στην Κωνσταντινούπολη να δώσετε ένα σεμινάριο με θέμα τη θέση του ΚΚΕ για τον ιμπεριαλισμό. Πιστεύετε ότι το σεμινάριο ήταν αποδοτικό;

Μ. Π.: Κατ’ αρχάς η ίδια η διοργάνωση του σεμιναρίου αποδεικνύει τις σχέσεις ουσιαστικής συντροφικής συνεργασίας των δυο κομμάτων μας. Τόσο το ΚΚΕ όσο και το ΚΚ στην Τουρκία έχουν συνειδητοποιήσει την ανάγκη να κάνουν νέα βήματα θεωρητικής επεξεργασίας, με βάση τις αρχές του μαρξισμού – λενινισμού, για να ανταποκριθούν στο καθήκον της χάραξης επαναστατικής στρατηγικής στις σημερινές συνθήκες.

Το σεμινάριο ήταν ιδιαίτερα αποδοτικό γιατί βοήθησε στη διευκρίνιση θέσεων και στην ανταλλαγή απόψεων πάνω σε κρίσιμες πλευρές της λενινιστικής θεωρίας του ιμπεριαλισμού. Πλευρές που αφορούν στη δράση και προετοιμασία των κομμουνιστικών κομμάτων σε μια περίοδο που οξύνονται οι αντιθέσεις ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά κέντρα, υπάρχουν σημάδια για εκδήλωση νέας διεθνούς καπιταλιστικής κρίσης και αυξάνει η επιθετικότητα του ΝΑΤΟ και ο κίνδυνος γενικευμένου ιμπεριαλιστικού πολέμου.

ICP: Με συντομία, πώς προσδιορίζετε το σημερινό ιμπεριαλιστικό σύστημα; Υπάρχει κάποια διαφορά από την περίοδο του Λένιν;

Μ. Π.: Η θέση του Λένιν για τον ιμπεριαλισμό ως αντιδραστικής εποχής του καπιταλισμού, εποχής που ο καπιταλισμός σαπίζει και πεθαίνει, επιβεβαιώνεται σήμερα ακόμη περισσότερο απ΄ ό,τι στην εποχή του. Ζούμε την εποχή που οξύνεται δραματικά η αντίθεση κεφαλαίου – εργασίας και διογκώνεται ο παρασιτικός χαρακτήρας του καπιταλισμού. Μέτοχοι-παράσιτα κερδίζουν καθημερινά από επιχειρήσεις στις οποίες δεν παίζουν ρόλο, δεν έχουν καμία σχέση με την οργάνωση και λειτουργία τους.

Τα οικονομικά γνωρίσματα του μονοπωλιακού καπιταλισμού, που προσδιόρισε ο Λένιν, αποτελούν ενιαία κοινά χαρακτηριστικά των σημερινών καπιταλιστικών κρατών στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα. Η κυριαρχία των μονοπωλίων, ο σχηματισμός του χρηματιστικού κεφαλαίου, η αύξηση της σημασίας εξαγωγής κεφαλαίου σε σχέση με την εξαγωγή εμπορευμάτων, η διαπάλη για το ξαναμοίρασμα αγορών και εδαφών είναι σήμερα ενιαία κοινά χαρακτηριστικά των καπιταλιστικών κρατών.

Σε ορισμένες αναλύσεις υπάρχει η λανθασμένη προσέγγιση ότι ο Λένιν ταύτιζε τον ιμπεριαλισμό με μια χούφτα ισχυρών ιμπεριαλιστικών κρατών, τις λεγόμενες μεγάλες δυνάμεις. Η λενινιστική ανάλυση δεν οδηγεί στο λανθασμένο συμπέρασμα ότι μόνο τα καπιταλιστικά κράτη που βρίσκονται στην κορυφή της ιμπεριαλιστικής πυραμίδας ασκούν ιμπεριαλιστική πολιτική. Η προσέγγιση του Λένιν στις περιπτώσεις του Βελγίου, της Δανίας, της Ιταλίας επιβεβαιώνει το αντίθετο.

Ιδιαίτερα σήμερα, η συνθετότητα της κίνησης της παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομίας δεν μπορεί να ερμηνευτεί σωστά και ολοκληρωμένα, αν περιοριστούμε μόνο στη δράση των κρατών που βρίσκονται στην κορυφή της ιμπεριαλιστικής πυραμίδας. Δείτε για παράδειγμα τη μείωση του ρόλου των G7 την τελευταία δεκαπενταετία. Αν κάποιος επιχειρήσει να αναλύσει τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, χωρίς να συνυπολογίσει τα σχέδια και την επιρροή κρατών όπως η Τουρκία, η Σαουδική Αραβία, το Ισραήλ και το Ιράν, θα καταλήξει σίγουρα σε λάθος συμπέρασμα.

Αντίστοιχα λανθασμένη είναι η προσέγγιση ότι βρισκόμαστε σήμερα σε νέο ιστορικό στάδιο, της «παγκοσμιοποίησης», λόγω της διεύρυνσης της ισχύος των εταιρειών με πολυεθνική μετοχική σύνθεση και της διεύρυνσης της αλληλεξάρτησης μεταξύ των καπιταλιστικών κρατών. Αυτά τα φαινόμενα αντανακλούν τη γνωστή γενική τάση διεθνοποίησης της κίνησης του κεφαλαίου. Όμως αυτή η τάση δεν μπορεί να αναιρέσει την επίδραση του νόμου της ανισόμετρης ανάπτυξης, καθώς και την εθνοκρατική συγκρότηση της καπιταλιστικής οικονομίας. Μια ματιά στις αντίπαλες στρατιωτικές δυνάμεις στη σημερινή Ανατολική Μεσόγειο μπορεί να μας διαφωτίσει για την πορεία όξυνσης των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων.

ICP: Πώς αξιολογείτε από αυτή την έννοια τη σχέση ΗΠΑ – Γερμανίας; Για παράδειγμα η κρίση στην εταιρεία «Volkswagen» ήταν αποτέλεσμα του ανταγωνισμού μονοπωλιακών ομίλων ή στηριζόταν σε μία στρατηγική ενδοϊμπεριαλιστική διαφωνία;

Μ. Π.: Δεν είναι η πρώτη φορά που το αμερικανικό κράτος συμβάλλει στο να αναδειχθούν σκάνδαλα που πλήττουν οικονομικά τους γερμανικούς ομίλους. Εκτός από τη «Volkswagen» υπάρχουν οι περιπτώσεις της «Siemens» και της Deutsche Bank που αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα του «οικονομικού πολέμου» ΗΠΑ – Γερμανίας. Η αλλαγή του οικονομικού συσχετισμού δύναμης διεθνώς οξύνει αυτή τη διαπάλη. Την τελευταία δεκαπενταετία το μερίδιο της Ευρωζώνης στο Παγκόσμιο Ακαθάριστο Προϊόν μειώθηκε πολύ λιγότερο από αυτό των ΗΠΑ. Η οικονομική σημασία της Ρωσίας και της Κίνας αυξήθηκε επίσης αυτά τα χρόνια για τη Γερμανία συγκριτικά με το ειδικό βάρος των ΗΠΑ, που διατηρούν όμως την πρωτοκαθεδρία τους.

Οι ΗΠΑ στηρίζουν την πίεση της γαλλικής και ιταλικής κυβέρνησης προς τη γερμανική κυβέρνηση για αλλαγή της δημοσιονομικής πολιτικής στην Ευρωζώνη. Ταυτόχρονα, οι ΗΠΑ έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο στη διατήρηση των κυρώσεων προς τη Ρωσία που πλήττουν δυσανάλογα τα γερμανικά συμφέροντα σε σχέση με τα αμερικανικά. Σημαντική είναι η γερμανική αστική αντίδραση στην κύρια πρωτοβουλία των ΗΠΑ για Διατλαντική Συμφωνία Εμπορίου και Επενδύσεων με την ΕΕ (ΤΤΙP), που εύστοχα έχει χαρακτηριστεί ως πρόταση δημιουργίας ενός «Οικονομικού ΝΑΤΟ». Τμήμα της γερμανικής και γαλλικής αστικής τάξης εκτιμά ότι η αμερικανική πρόταση αποτελεί στην ουσία το «Δούρειο Ίππο» για τη διασφάλιση της αμερικανικής ηγεμονίας στην Ευρώπη. Επομένως, στο πλαίσιο του ευρωατλαντικού ιμπεριαλιστικού στρατοπέδου που εκφράζει το ΝΑΤΟ, οξύνεται η ενδοϊμπεριαλιστική αντίθεση ΗΠΑ – Γερμανίας.

ICP: Πού τοποθετείτε την Κίνα μέσα σε αυτό το ιμπεριαλιστικό σύστημα;

Μ. Π.: Δέκα χρόνια πριν είχαμε ήδη επισημάνει στο 17ο Συνέδριο του Κόμματός μας την ενίσχυση των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής στην Κίνα και την πολιτική ανοίγματος της οικονομίας της στη διεθνή καπιταλιστική αγορά, με την ένταξή της στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και στο ΔΝΤ. Στα χρόνια που μεσολάβησαν αυτές οι τάσεις ισχυροποιήθηκαν περισσότερο. Η κινεζική οικονομία κινείται με κίνητρο την καπιταλιστική κερδοφορία και όχι τις κοινωνικές ανάγκες. Σήμερα η Κίνα παρουσιάζει τα χαρακτηριστικά ισχυρού κράτους του μονοπωλιακού καπιταλισμού, κράτους πιστωτή, που πλέον βρίσκεται στις ηγετικές δυνάμεις της ιμπεριαλιστικής πυραμίδας.

Την τελευταία δεκαπενταετία ο οικονομικός συσχετισμός δύναμης μεταξύ ΗΠΑ – Κίνας μεταβλήθηκε σημαντικά υπέρ της δεύτερης, με κριτήριο τα μερίδια των χωρών στο Παγκόσμιο Ακαθάριστο Προϊόν και στις εμπορικές ροές.

Τόσο η Κίνα όσο και οι διακρατικές καπιταλιστικές συμμαχίες όπου συμμετέχει, όπως οι BRICS και ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης, ανταγωνίζονται τα άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα, για παράδειγμα ΗΠΑ και ΕΕ, για το ξαναμοίρασμα των αγορών και εδαφών με οικονομική σημασία. Αυτό σηματοδοτεί η πρωτοβουλία «Μία Ζώνη Ένας Δρόμος» (ΟBOR) για τη δημιουργία μιας ζώνης ελεύθερου εμπορίου, ενός δικτύου που θα ενώνει με προνομιακές συμφωνίες την Κίνα με την υπόλοιπη Ασία, την Ευρώπη και την Αφρική. Αυτό επίσης σηματοδοτεί η σύσταση της Νέας Αναπτυξιακής Τράπεζας (NDB) και της Ασιατικής Επενδυτικής Τράπεζας Υποδομών (AIIB) που αποτελούν απάντηση στην ηγεμονία των ΗΠΑ στο ΔΝΤ και στην Παγκόσμια Τράπεζα.

Μετά την εκδήλωση της επιβράδυνσης της κινεζικής οικονομίας, η κυβέρνηση προχωρά σε αναδιαρθρώσεις κρατικών βιομηχανικών επιχειρήσεων, με απολύσεις έξι εκατομμυρίων εργαζομένων, ενώ έχει περιοριστεί η πρόσβαση του λαού σε δημόσιες δωρεάν παροχές στην Υγεία και την Παιδεία. Το σύνολο των εξελίξεων αποδεικνύει την κυριαρχία των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής στην Κίνα.

ICP: Πιστεύετε πως στο κοντινό μέλλον οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους θα κηρύξουν πόλεμο στην Κίνα, στη Ρωσία και τις χώρες της περιοχής;

Μ. Π.: Δεν μπορεί να υπάρξει ασφαλής πρόβλεψη. Ωστόσο, πρέπει να επισημάνουμε ότι το υπερσυσσωρευμένο κεφάλαιο, που δεν μπορεί να επενδυθεί με ικανοποιητικό ποσοστό κέρδους, διογκώνεται σήμερα στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα. Κανένα ιμπεριαλιστικό κέντρο δεν μπορεί να διασφαλίσει εύκολα και αποτελεσματικά μια ελεγχόμενη χρεοκοπία αστικών κρατών και μεγάλων τραπεζικών ομίλων σήμερα.

Πάνω σε αυτό το οικονομικό πλαίσιο εντείνεται η διαπάλη των ιμπεριαλιστικών κέντρων για τον έλεγχο και το ξαναμοίρασμα των αγορών, ενεργειακών πηγών και γενικότερα εδαφών με οικονομική σημασία, όπως τα θαλάσσια κοιτάσματα υδρογονανθράκων της Ανατολικής Μεσογείου και τα χερσαία κοιτάσματα της Μέσης Ανατολής. Αυτή η διαπάλη διαπερνά σήμερα τις διεθνείς διαπραγματεύσεις μεταξύ ιμπεριαλιστικών κέντρων σχετικά με τα σύνορα και τα κυριαρχικά δικαιώματα των χωρών της Ευρασίας, την αντιμετώπιση μεγάλων θεμάτων όπως του Κυπριακού, του Κουρδικού και του Παλαιστινιακού.

Ο προσωρινός συμβιβασμός μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας στην ευρύτερη περιοχή είναι ιδιαίτερα εύθραυστος, αν συνυπολογίσει κανείς και τις νέες δυνατότητες των ΗΠΑ για εξαγωγή Ενέργειας. Ήδη οι ασκήσεις του ΝΑΤΟ συνιστούν προετοιμασία νέας ιμπεριαλιστικής επέμβασης στη Λιβύη και ενίσχυση του ρόλου του στη Συρία.

Η ενίσχυση αρμάδας του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο, τα νέα βήματα ενίσχυσης του ΝΑΤΟ στη Βαλτική, η ενεργοποίηση της «αντιπυραυλικής ασπίδας» στη Ρουμανία και η προγραμματισμένη Εαρινή Σύνοδος του ΝΑΤΟ στη Βαρσοβία, με θέμα την ενίσχυση της «σταθερότητας» πέρα από τα σύνορα του ΝΑΤΟ, αποτελούν ενδείξεις κλιμάκωσης της επιθετικότητας του ευρωατλαντισμού.

Συμμαχικές δυνάμεις των ΗΠΑ, όπως η Τουρκία και η Σαουδική Αραβία, εμφανίζονται δυσαρεστημένες από το συγκεκριμένο προσωρινό συμβιβασμό ΗΠΑ – Ρωσίας και συμβάλλουν στην όξυνση των αντιθέσεων.

ICP: Τι δυνατότητες ανοίγουν στα πρωτοπόρα κόμματα της εργατικής τάξης οι ενδοϊμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί και αντιθέσεις;

Μ. Π.: Οι κομμουνιστές πρέπει να παλέψουν αποφασιστικά και μεθοδικά για να μη στοιχηθεί η εργατική τάξη πίσω από την αστική τάξη σε κάθε χώρα, να μην εγκλωβιστεί, να μη συμπορευθεί με κάποια από τις ανταγωνιζόμενες ιμπεριαλιστικές συμμαχίες. Μόνο τότε θα μπορέσουν να αξιοποιήσουν τις αντιθέσεις ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά κέντρα προς όφελος των λαϊκών συμφερόντων για την επαναστατική ανατροπή της αστικής τάξης σε κάθε χώρα. Ο καθημερινός πολιτικός αγώνας γα τα δικαιώματα και τις ανάγκες των λαών, για την αποτροπή του ιμπεριαλιστικού πολέμου δεν πρέπει να αποσπάται από το κύριο επαναστατικό καθήκον, το στόχο της εργατικής εξουσίας. Παράλληλα, πρέπει να δυναμώσει ο συντονισμός, η κοινή δράση των ΚΚ και του εργατικού κινήματος σε αντιμονοπωλιακή – αντικαπιταλιστική κατεύθυνση. Σε αυτή την κατεύθυνση η στενή συντροφική συνεργασία των ΚΚ στην Τουρκία και την Ελλάδα αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Οι κοινές ανακοινώσεις μας, από το Μάρτη του 2011 έως σήμερα, δείχνουν το δρόμο για την οργάνωση της πάλης ενάντια στο ΝΑΤΟ και στις αστικές τάξεις των δύο χωρών από τη σκοπιά των λαϊκών συμφερόντων.

Γνωρίστε τις επιχειρήσεις της περιοχή σας....... κάντε έξυπνες αγορές

Με ένα κλίκ στις κάρτες τους